Szkoła Podstawowa nr 42 im. Jana Brzechwy w Częstochowie

Szkołę Podstawową nr 42  w Częstochowie otwarto 30 listopada 1966 roku. Była to typowa „tysiąclatka”, jakich wiele wybudowano w Polsce, by uczcić 1000-lecie państwa polskiego. W pierwszym roku chodziło do niej prawie półtora tysiąca uczniów, zajęcia odbywały się na dwie zmiany, a mimo to klasy były przeładowane – liczyły często po czterdzieści osób. Na każdym z ośmiu poziomów rocznikowych było po 6-7 klas. W dniu otwarcia szkoła otrzymała imię znanego poety, autora utworów dla dzieci – Jana Brzechwy. Na uroczystości otwarcia obecna była pani Janina Brzechwa, wdowa po Janie. Na pamiątkę tych wydarzeń co roku 30 listopada w szkole obchodzone są Dzień Patrona Szkoły i Dzień Samorządności.

Dzięki wspólnemu wysiłkowi dyrektorów, nauczycieli, uczniów i rodziców powstała szkoła, która znana jest w Częstochowie ze swych osiągnięć wychowawczych, kulturalnych, sportowych i edukacyjnych. Placówka ta mocno wrosła w historię dzielnicy Tysiąclecie.

W 1976 roku w Sali Filharmonii Częstochowskiej obchodzono uroczyście 10-lecie szkoły. Z tej okazji Komitet Rodzicielski wraz z zakładem opiekuńczym, Spółdzielnią „Pralchem”, ufundował szkole sztandar. Od tamtej pory sztandar stał się nieodzownym elementem wszystkich uroczystości szkolnych. Każdego roku uczniowie kończący szkołę przekazują uroczyście sztandar młodszemu rocznikowi.

W szkole od 25 lat organizowany jest konkurs recytatorski tematycznie związany z twórczością patrona – Jana Brzechwy. Jedenaście lat temu impreza przekształciła się w Międzyszkolny Konkurs Recytatorski „Brzechwałki”, który cieszy się ogromna popularnością wśród dzieci i młodzieży szkół podstawowych Częstochowy i okolic.

Przez cały okres istnienia szkoły działały tu liczne koła zainteresowań.

W Czterdziestej Drugiej zawsze działo się coś ciekawego. Młodzież mogła się tu realizować zarówno w nauce jak i w sporcie. Czterdziesta Druga – sportem słynęła. Nie sposób opisać wszystkich sukcesów sportowych, które przez ponad czterdzieści lat odnosiły dzieci i młodzież tej szkoły. […]

Szkoła należała do najlepszych nie tylko w sporcie, ale i przedmiotach artystycznych, świadczy o ty, „Galeria Absolwenta”, stała wystawa złożona z obrazów plastyków – wychowanków szkoły. Absolwentem szkoły jest znany artysta plastyk – Jacek Pałucha. Uczniowie naszej szkoły zwyciężali także w konkursach przedmiotowych, zarówno z przedmiotów humanistycznych jak i ścisłych. W latach siedemdziesiątych, osiemdziesiątych i na początku lat dziewięćdziesiątych szkoła wielokrotnie zajmowała czołowe miejsca w olimpiadach i konkursach przedmiotowych; najwięcej laureatów w finałach wojewódzkich odnotowano z przedmiotów: język polski, chemia, matematyka, fizyka, historia, plastyka i geografia.

W roku 1987 szkoła została szczególnie wyróżniona, przyjęto ja do elitarnego Klubu Przodujących Szkół. Wysoki poziom nauczania, duża oferta zajęć pozalekcyjnych i dobra atmosfera panująca w szkole sprawiły, że wielu rodziców z całej Częstochowy chciało posyłać dzieci do Czterdziestej Drugiej.[…]

Przez długie lata SP 42 współpracowała z Wyższą Szkołą Pedagogiczną w Częstochowie (dzisiejsza Akademia im. Jana Długosza). Studenci kierunków: fizyka, chemia i historia prowadzili tu zajęcia ćwiczeniowe w ramach dydaktyki nauczania tych przedmiotów. Obecnie każdego roku kilkunastu studentów z różnych uczelni w kraju realizuje tutaj praktyki zawodowe. […]

W styczniu 1992 roku Szkoła Podstawowa nr 42 im. Jana Brzechwy, podobnie jak inne szkoły częstochowskie, została przekazana do prowadzenia Urzędowi Miasta w Częstochowie. Stała się wówczas samodzielnym zakładem budżetowym.

Zgodnie z reformą edukacji Rada Miasta Częstochowy w roku szkolnym 1999/2000, przekształciła placówkę przy ulicy Armii Krajowej 68 a w sześcioletnią szkołę podstawową o strukturze organizacyjnej klas I-VI z zachowaniem działających w szkole oddziałów zerowych. Organem prowadzacym była nadal gmina Częstochowa. Natomiast nadzór pedagogiczny sprawowała i sprawuje nadal Delegatura Śląskiego Kuratorium Oświaty w Katowicach z siedzibą w Częstochowie. Przy duzym zaangażowaniu grona pedagogicznego szkoła z powodzeniem pokonywała etapy reformy oświatowej i przygotowań do sprawdzianów po klasie szóstej. Rozwijano nadal różnorodne formy pracy z uczniami zdolnymi. Współpraca z miejscowymi instytucjami samorządowymi i kulturalnymi owocowała udziałem w  wielu konkursach plastycznych, muzycznych, wiedzy regionalnej i innych przedsięwzięciach służących kultywowaniu lokalnych tradycji.

Poprawę warunków materialnych i wyposażenia poszczególnych pracowni szkoła zawdzięcza przede wszystkim wytężonej pracy swych dyrektorów i nauczycieli. Szczególne zasługi należy przypisać dyrektorowi Zygmuntowi Grzybowi, który rozwinął współpracę z miejscowymi przedsiębiorstwami, przede wszystkim z PBMH-2.

Nauczyciele Czterdziestej Drugiej rozbudzali u młodzieży zainteresowania i różnorodne pasje badawcze. W programach pracy dydaktyczno – wychowawczej, zwłaszcza w latach osiemdziesiątych, poważne miejsce zajmował regionalizm.  Piękne tradycje i osiągnięcia miało też szkolne harcerstwo. […] Nową jakością w życiu szkoły w latach dziewięćdziesiątych XX wieku był wzrost popularności języków zachodnioeuropejskich, który odbywał się kosztem udziału w zajęciach lekcyjnych języka rosyjskiego. W ostatnich latach ważnym elementem edukacji stała się informatyka nauczana w klasach I-VI.

W związku z tym, że swoistym znakiem informacyjnej nowoczesności stało się posiadanie strony internetowej, założono tają stronę dla szkoły. Użytkownicy Internetu mogą tu znaleźć informacje na temat tradycji szkoły, jej kadry, absolwentów, poszczególnych przedmiotów nauczania itd.

Obecnie do placówki uczęszcza 350 dzieci. Szkoła stwarza im odpowiednie warunki zdobywania wiedzy. Każdy może znaleźć coś dla siebie także w szerokiej ofercie zajęć pozalekcyjnych: w szkole działa kilkanaście kół zainteresowań, a liczba członków takich kół stale się powiększa. Zabawy, pogadanki, gry sportowe oraz liczne prace projektowe wykonywane w ramach spotkań pozwalają dzieciom realizować swoje pasje, a przy tym ciekawie spędzać czas wolny. Szkoła w środowisku lokalnym cieszy się bardzo dobrą opinią, dzieci czują się tu bezpiecznie.

Pomimo pewnego kryzysu kondycji finansowej oświaty szkoła potrafiła dostosować swoją bazę do nowych wymagań cywilizacyjnych. Zadanie to wymagało zaangażowania dyrekcji (głównie jej umiejętności przekonywania władz miasta o potrzebach placówki) i wysiłku poszczególnych nauczycieli. Ostatecznie przeprowadzono renowację dachu szkoły, wymieniono okna w salach lekcyjnych, pomalowano sale szkolne i świetlicę, przeprowadzono remont kapitalny Sali gimnastycznej i szatni. W ostatnim roku szkoła wzbogaciła się o nowocześnie urządzoną pracownię informatyczną i skomputeryzowaną bibliotekę. Liczne spotkania z ludźmi kultury i sportu przybliżają dzieciom złożoną problematykę współczesnego życia społecznego i ukazują osiągnięcia Częstochowy w tych dziedzinach.

Przemiany demokratyczne w Polsce ostatnich lat wyzwoliły u wielu nauczycieli nowe inicjatywy dydaktyczne i naukowe. Aktywność nauczycieli i uczniów na różnych polach, otwartość postaw, tolerancja i umiejętne wykorzystanie bogatych tradycji, współpraca ze środowiskiem lokalnym i rodzicami stawiają te szkołę w rzędzie najlepszych szkół podstawowych w Częstochowie. Potwierdzeniem tego miejsca i dużych możliwości intelektualnych uczniów są sukcesy osiągane w licznych konkursach międzyszkolnych, miejskich, powiatowych, a także ogólnopolskich. Kształceniu szkolnemu zawsze towarzyszyła troska o wszechstronny rozwój, wychowanie w oparciu o nieprzemijające wartości moralne, w szacunku dla człowieka, jego przekonań i poglądów. Działalności wychowawczej kadry nauczycielskiej przyświecały ideały miłości ojczyzny, służby dla kraju i społeczeństwa. Systematyczne dążenie nauczycieli do stałego doskonalenia się, ciągłe poszukiwanie efektywnych rozwiązań dydaktyczno-wychowawczych ukształtowało oblicze SP nr 42 jako szkoły otwartej na nowoczesne rozwiązania.

Pierwszym dyrektorem był Bogdan Wiekiera. Później funkcje tę pełnili: Jan Dziwiński, Zygmunt Grzyb, Anna Sadziak, a od 1 września 2006 roku szkołą kieruje Jacek Włodyka. […]

Każda szkoła owocuje swoimi absolwentami. Ich osiągnięcia życiowe i zawodowe, zdobyta pozycja i szacunek społeczny mają fundament w latach szkolnego kształtowania osobowości. Szkoła Podstawowa nr 42 im. Jana Brzechwy w Częstochowie wydała wielu wybitnych absolwentów, pełniących później ważne funkcje zawodowe, samorządowe, angażujących się w działania społeczne.

„Czterdzieści dwa lata Czterdziestej Drugiej. Szkoła Podstawowa nr 42 im. Jana Brzechwy w Częstochowie 1966 -2008”, Praca zbiorowa pod redakcją Jerzego Góreckiego i Juliusza Sętowskiego, Czestochowa 2008